‘De praktijken van de VOC doelbewust buiten beschouwing gelaten’

Door Ben Kalb en Thijs Borgers

De huidige gemeente Hoorn is op 1 januari 1979 ontstaan door een samenvoeging van de gemeenten Blokker, Zwaag en gedeeltes van Berkhout. Deze plaatsen waren tot deze datum zelfstandige gemeentes met elk hun eigen burgemeester en gemeenteraad, maar in tegenstelling tot Hoorn waren Blokker en Zwaag kleine dorpen. Deze gemeentelijke samenvoegen was vastgelegd in 1967 in het ‘Ontwerp-structuurplan “Groot Hoorn”’. Dit structuurplan had als doel de verwachtte bevolkingsgroei van het gebied en de huizenbouw die hierbij kwam kijken in goede banen te kunnen leiden.

Tegelijkertijd met de vorming van de nieuwe gemeente werd besloten om een industrieterrein op het grondgebied van Zwaag te realiseren. De gemeenteraad begon begin jaren tachtig met de bestemmingsplannen in het gebied. In eerste instantie werd er gedacht aan een uitbreiding van de veiling van Zwaag in plaats van een bedrijventerrein. Tevens besloeg dit plangebied in eerste instantie slechts het westelijke gedeelte van de huidige Indische buurt, hoewel in november 1981 het besluit kwam ook het gebied ten oosten van de Oostergouw te ontwikkelen tot bedrijventerrein om de verwachtte toename van vraag naar arbeidsplaatsen te kunnen voorzien. Deze twee plannen werden ‘Westfrisia-West’ en ‘Westfrisia-Oost’ genoemd. De gemeenteraad van Hoorn keurde Het plan voor Westfrisia-West officieel goed op 11 november 1982 of 3 december 1982 (de raadsbesluiten spreken elkaar tegen) en het plan voor Westfrisia-Oost op 31 mei 1983.           

Fruitteelt of handelsverleden
Uiteraard moesten er ook straatnamen verzonnen worden voor de nieuwe straten in het plangebied. Dit proces begon pas in september 1988. De werkgroep straatnaamgeving adviseerde de naam ‘Het Karrespoor’ te geven aan de straat gelegen in het plangebied Westfrisia-West. Dit was een verwijzing naar het agrarische verleden van het gebied, toen lokale boeren met hun fruit-en tuinoogst met paard en wagen over de onverharde wegen in dit gebied vervoerden. Deze naam is ook te zien op de officiële plannen voor Westfrisia-West. Deze naam werd uiteindelijk in de raadsvergadering van 10 oktober 1988 toch afgewezen, omdat er ‘teveel nadruk gelegd was op de historische achtergrond [het tuinbouwverleden] van het gebied’. Daarnaast vond de gemeenteraad de naam niet passend voor een bedrijventerrein. Daarom stelde de werkgroep straatnaamgeving enkele nieuwe straatnamen voor: de Oostvaerder, de Noortvaerder, de Steenbokkeerkring, de Kreeftskeerkring, de Compagnie en de Factorij. Uiteindelijk koos men voor een combinatie van de straatnamen de Compagnie en de Factorij om de historische band van Hoorn met de handel uit te dragen en ‘aansluiting te zoeken bij de Verenigde Oostindische Compagnie’. De straatnaam De Compagnie werd officieel goedgekeurd op 13 december 1988. De benoeming van De Factorij liet langer op zich wachten, maar werd uiteindelijk officieel benoemd op 10 april 1990.

De volgende twee straten in het gebied werden op 8 oktober 1991 officieel benoemd door de gemeenteraad. Dit waren de Corantijn en de Marowijne. Overigens was de naam De Corantijn in eerste instantie foutief gespeld als De Corantijne, totdat een lid van de gemeenteraad deze fout opmerkte. Deze twee straten kwamen te liggen op de nieuwe uitbreidingsplannen voor Westfrisia-Oost, onder de namen fase 2 en fase 3. De straatnamen verwijzen naar twee rivieren in Suriname aan de grenzen van respectievelijk Frans-Guyana en Brits-Guyana. De reden hiervoor is dat de straatnamencommissie naast de VOC nu ook wilde kijken naar het ’geografisch werkterrein van de Westindische Compagnie’, en ‘het oog is daarbij op Suriname gevallen. Enwel met name op de rivieren: “Corantijn” en “Marowijne” zijnde bekende woon- of verblijfplaatsen van slaven.’ Opvallend is dat tijdens de eerste voorstellen voor deze straatnamen in juni 1991 tevens de straatnaam de Coesewijne voorgesteld werd. Ook de Coesewijne is een rivier in Suriname. Deze straatnaam is echter uiteindelijk nooit officieel benoemd, en verdere verwijzingen naar de voorgestelde straatnaam komen niet meer voor in de raadsbesluiten.

De bovenstaande tekst is slechts een fractie van de uiteindelijke tekst die in het boek Onze Indische Buurten komt. Volg de informatie op onze website en Facebookpagina Indische Buurten voor de verschijningsdatum! 

Historische foto West Indische buurt / industrieterrein Westfrisia

• De Compagnie, Huis van bewaring, 8-2001 De Compagnie, Huis van bewaring, 8-2001
•  

Historische foto's Bontekoestraat en J.P. Coenstraat

• J.P. Coenstraat, 1930-1945 J.P. Coenstraat, 1930-1945
• Bontekoestraat 4, 1913 Bontekoestraat 4, 1913
• J.P. Coenstraat, 1924 J.P. Coenstraat, 1924
• J.P. Coenstraat 28-52 spoorwegwoningen, 31-1-1973. J.P. Coenstraat 28-52 spoorwegwoningen, 31-1-1973.
• J.P. Coenstraat, 1920-1940 J.P. Coenstraat, 1920-1940
• Bontekoestraat 4, circa 1940 Bontekoestraat 4, circa 1940
• J.P. Coenstraat wordt geplaveid, 1923 J.P. Coenstraat wordt geplaveid, 1923
• J.P. Coenstraat, 1985 J.P. Coenstraat, 1985
• J.P. Coenstraat, 5-1940 J.P. Coenstraat, 5-1940
• J.P. Coenstraat, 193 J.P. Coenstraat, 193
• Bontekoestraat 4, 1984 Bontekoestraat 4, 1984
• Bontekoestraat 4, 1984 Bontekoestraat 4, 1984
• Bontekoestraat 4, 1984 Bontekoestraat 4, 1984
•  

Historische foto's J.P. Coen-feesten

• Vale Hen, 1937 Vale Hen, 1937
• Doelenplein, 1937 Doelenplein, 1937
• Nieuwstraat, 1919 Nieuwstraat, 1919
• Kerkstraat 7, 1936 Kerkstraat 7, 1936
• Doelenplein, 1936 Doelenplein, 1936
• Grote Noord, 1907 Grote Noord, 1907
•  

Historische foto's Standbeeld Jan Pieterszoon Coen en VOC-sporen

• Roode Steen, 1905 Roode Steen, 1905
• Roode Steen, 1900-1905 Roode Steen, 1900-1905
• Roode Steen 1, 1910-1940 Roode Steen 1, 1910-1940
• Roode Steen 1, 1950-1952 Roode Steen 1, 1950-1952
• Roode Steen 1, 1950-1952 Roode Steen 1, 1950-1952
• Kerkstraat en Roode Steen, 1900-1905 Kerkstraat en Roode Steen, 1900-1905
• Roode Steen, 1910-1920 Roode Steen, 1910-1920
• Roode Steen, 1910-1920 Roode Steen, 1910-1920
• Vale Hen, 1937 Vale Hen, 1937
• Roode Steen 1 Roode Steen 1
• Roode Steen, 1893 Roode Steen, 1893
• Roode Steen, 19-9-2008 Roode Steen, 19-9-2008
• Roode Steen, 19-9-2008 Roode Steen, 19-9-2008
• Roode Steen, 30-9-2008 Roode Steen, 30-9-2008
• Roode Steen, 13-4-2011 Roode Steen, 13-4-2011
• Roode Steen, 17-11-2011 Roode Steen, 17-11-2011
•  

Hedendaagse foto's West Indische buurt / industrieterrein Westfrisia

• De Compagnie, 4-4-2017 De Compagnie, 4-4-2017
• De Compagnie, 4-4-2017 De Compagnie, 4-4-2017
• De Compagnie, 4-4-2017 De Compagnie, 4-4-2017
• De Compagnie, 4-4-2017 De Compagnie, 4-4-2017
• De Corantijn, 4-4-2017 De Corantijn, 4-4-2017
• De Corantijn, 4-4-2017 De Corantijn, 4-4-2017
• De Corantijn, 4-4-2017 De Corantijn, 4-4-2017
• De Corantijn, 4-4-2017 De Corantijn, 4-4-2017
• De Corantijn, 4-4-2017 De Corantijn, 4-4-2017
• De Corantijn, 4-4-2017 De Corantijn, 4-4-2017
• De Factorij, 4-4-2017 De Factorij, 4-4-2017
• De Factorij, 4-4-2017 De Factorij, 4-4-2017
• De Factorij, 4-4-2017 De Factorij, 4-4-2017
• De Factorij en de Corantijn, 4-4-2017 De Factorij en de Corantijn, 4-4-2017
• De Marowijne, 4-4-2017 De Marowijne, 4-4-2017
• De Marowijne, 4-4-2017 De Marowijne, 4-4-2017
• De Marowijne, 4-4-2017 De Marowijne, 4-4-2017
•  

Hedendaagse foto's Indische verwijzingen in Hoorn

• Grote Noord, 4-4-2017 Grote Noord, 4-4-2017
• Grote Noord, 4-4-2017 Grote Noord, 4-4-2017
• Grote Noord, 4-4-2017 Grote Noord, 4-4-2017
• Grote Noord, 4-4-2017 Grote Noord, 4-4-2017
• J.P. Coenstraat, 4-4-2017 J.P. Coenstraat, 4-4-2017
• J.P. Coenstraat, 4-4-2017 J.P. Coenstraat, 4-4-2017
• J.P. Coenstraat, 4-4-2017 J.P. Coenstraat, 4-4-2017
• J.P. Coenstraat, 4-4-2017 J.P. Coenstraat, 4-4-2017
• Muntstraat met VOC huis, 4-4-2017 Muntstraat met VOC huis, 4-4-2017
• Muntstraat met VOC huis, 4-4-2017 Muntstraat met VOC huis, 4-4-2017
• Muntstraat met VOC huis, 4-4-2017 Muntstraat met VOC huis, 4-4-2017
• Onder de Boompjes, 4-4-2017 Onder de Boompjes, 4-4-2017
• Onder de Boompjes, 4-4-2017 Onder de Boompjes, 4-4-2017
• Onder de Boompjes, 4-4-2017 Onder de Boompjes, 4-4-2017
• Onder de Boompjes, 4-4-2017 Onder de Boompjes, 4-4-2017
• Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017 Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017
• Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017 Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017
• Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017 Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017
• Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017 Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017
• Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017 Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017
• Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017 Roode Steen, J.P. Coen, 4-4-2017
•