Vlaardingen

Visserij- of Indische buurt

Door Wout den Breems

“Het zou niet zo dwaas zijn daar een Indische buurt van te maken, al is het wonen daar niet zo chic als in de Haagsche”. Wethouder H.K. van Minnen, 23-11-1938.

De eerste bebouwing
De geschiedenis van Vlaardingen is er een van moeras, terpen, water en de rivier de Maas. Op een terp, de latere Markt, werd begin achtste eeuw een houten kerkje gebouwd, dat de missionaris Willibrord in 726/727 schonk aan het klooster van Echternach. Dit middelpunt werd onderdeel van een langgerekt dijklint, dat nog herkenbaar is in de Kortedijk, Hoogstraat en Maassluissedijk; het oudste deel van de stad. Overstromingsrampen, de pest en de grote stadsbrand in 1574 waren geen plezierige aangelegenheden. Vlaardingen had veel te duchten van de rivier de Maas en het water beukte bij hevige stormen vaak stevig tegen de terp aan. Maar de Vlaardingers rechtten telkens weer de rug en begonnen met het inpolderen van het buitendijkse land. Enerzijds ter beveiliging, maar ook om de stad te kunnen uitbreiden. Daarbij kreeg ook de Oude Haven, die zijn oorsprong vindt in een oude kreek met de naam ‘Vlaarding’, steeds meer zijn huidige vorm.

Haringvisserij
Langs de kaden ontwikkelde zich steeds meer bedrijvigheid, waarvan die ten behoeve van de haringvisserij het hoofddeel was. Reders lieten er hun woningen, kantoren en pakhuizen bouwen. Halverwege de achttiende eeuw groeide Vlaardingen uit tot de grootste haringstad van Nederland en veel Vlaardingers verdienden hun brood in de visserij, niet alleen op de haringschepen, maar ook in aanverwante bedrijven, zoals de kuiperijen, inleggerijen, zeilmakerijen en scheepsbouw.

In 1904 werd de Koningin Wilhelminahaven in gebruik genomen en ook daar verschenen monumentale pakhuizen. Het was een komen en gaan van haringschepen en op de kades was het een bedrijvigheid van jewelste. Ook de opening van de spoorlijn Schiedam-Hoek van Holland in 1891 was voor Vlaardingen economisch van groot belang. Dankzij de gunstige ligging aan de Maas, vestigden zich naast de visserijbedrijven ook verschillende andere grote bedrijven in Vlaardingen, die leven en bedrijvigheid brachten. Ondanks de crisis in de dertiger jaren bleef Vlaardingen dé haringstad; in 1937 was er zelfs een aanvoer van 795.000 tonnen vis. Vlaardingen werd de derde havenstad van Nederland. Voor al die bedrijvigheid waren natuurlijk mensen nodig, die hier ook moesten wonen. Het werd voor Vlaardingen dus steeds noodzakelijker om aandacht te gaan schenken aan stadsvernieuwing en stadsuitbreiding.  

Visserijbuurt of Indische buurt
Op 24 mei 1938 gaven Gedeputeerde Staten daarvoor goedkeuring en al snel werden er plannen ontwikkeld om het poldergebied ten westen van de Burgemeester Pruissingel en ten zuiden de Groeneweg, geschikt te maken voor woningbouw.

Vanzelfsprekend diende ook de vraag zich aan welke namen er aan de nieuwe straten gegeven zouden gaan worden. Het college van Burgemeester en Wethouders dacht met namen die verband hielden met de visserij een goed voorstel te hebben. Een groot deel van de gemeenteraad kon zich daarin echter niet vinden en was van mening dat dergelijke namen dichter in de buurt van de havens meer tot hun recht zouden komen. Ook het voorstel om dan oud-burgemeesters en reders te vernoemen haalde het niet. Uiteindelijk ging men akkoord met een voorstel van het raadslid H.K. van Minnen: “Vlaardingen ligt aan groot vaarwater en ziet dagelijks de schepen gaan naar alle werelddelen en overzeesche bezittingen. Bovendien zijn vele vroegere ingezeten daar werkzaam. Het zou niet zo dwaas zijn daar een Indische buurt van te maken, al is het wonen daar niet zo chic als in de Haagsche”. Zo werden op 23 november 1938 de eerste straatnamen van de nieuwe Indische buurt vastgesteld: Borneostraat (voorstel was Buizenstraat), Celebesstraat (Hoekerstraat), Javastraat (Haringstraat), Sumatrastraat (Loggerstraat), Insulindesingel (Jagerijsingel) en Surinamesingel (Visserijsingel). Het ontstaan van de Indische buurt was een feit en de eerste woningen konden gebouwd gaan worden.

En nog veel meer...

Een uitgebreidere ontstaansgeschiedenis en hoe de Indische buurt zich verder ontwikkelde, eveneens geschreven door Wout den Breems, kunt u lezen in het boek Onze Indische buurten. Volg ook onze Facebookpagina Indische buurten voor wekelijkse nieuwsfeiten.

Historische afbeeldingen

View the embedded image gallery online at:
https://indischebuurten.nl/buurten/vlaardingen#sigProIdb05e26229e

Hedendaagse foto's

View the embedded image gallery online at:
https://indischebuurten.nl/buurten/vlaardingen#sigProId914f1b6856